‘Duitse begraafplaats Limburg wordt kermisattractie’

De Stichting Oorlogsslachtoffers vreest dat de Duitse oorlogsbegraafplaats in het Limburgse Ysselsteyn zal veranderen in een toeristische attractie nu daar een nieuw bezoekerscentrum met kleine horecavoorziening wordt gebouwd. “Zo’n herdenkingsplek waar bijna 32.000 oorlogsdoden liggen, moet stil en sober blijven.”

Tom Tates, Algemeen Dagblad, 23-11-2019

Fred van den Munckhof van de Stichting Oorlogsslachtoffers heeft de afgelopen jaren geprobeerd de gemeente Venray, waar Ysselsteyn onder valt, en de provincie Limburg op andere gedachten te brengen. “Maar de provinciale, gemeentelijke politiek en andere betrokkenen kozen er toch voor het zogenoemde ‘tolerantiecentrum’ te realiseren. Een markant gebouwtje uit 1957, dat perfect paste bij de sfeer van deze enige Duitse oorlogsbegraafplaats in ons land, is inmiddels gesloopt. Daar staat straks een ‘attractie’ van circa 2,6 miljoen euro waar je met uitzicht op al die betonnen grafkruisjes misschien wel een pilsje kan pakken. Hoogst ongepast. Geloof me: er liggen in Ysselsteyn Duitsers waar je, als ze nog hadden geleefd, echt geen biertje mee had willen drinken.”

De Stichting Oorlogsslachtoffers verdiept zich in de achtergronden van met name Duitsers die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Nederland sneuvelden. De organisatie probeert de Duitsers die in Ysselsteyn begraven liggen, puur uit interesse voor oorlogsgeschiedenis en volstrekt onpartijdig, een gezicht te geven. Op die manier is de afgelopen decennia meer bekend geworden over de achtergrond van de doden.

“Daardoor kunnen we ook de nabestaanden, die de graven van hun omgekomen familieleden nog altijd bezoeken, informatie geven. Net als wij gruwelt ook die groep mensen van het idee dat Ysselsteyn in de nabije toekomst mogelijk zal transformeren naar een educatieve kermis. De bezoekers willen juist in alle rust en stilte kunnen herdenken”, verzekert Van den Munckhof. “Zonder spelende kinderen of een sliert toeristen.”

.

Vermarkt

Volgens Van den Munckhof liggen er op de begraafplaats niet alleen Duitsers, maar ook Oostenrijkers, Polen, Nederlanders (550 SS‘ers, verraders of collaborateurs, red.), Russen en mensen van andere nationaliteiten die op de een of andere manier hebben gediend bij de nazi-Duitse strijdkrachten. “Die willen we, puur uit historisch perspectief, met rust laten. Maar nee, de initiatiefnemers geven dit beladen oord liever een toeristische, educatieve draai. Door er een soort attractie van te maken, worden al die duizenden doden feitelijk commercieel vermarkt. Dat kan absoluut niet.”

Hij denkt dat het bezoekerscentrum anno 2019 kan worden gebouwd, omdat er steeds minder mensen zijn die de Tweede Wereldoorlog hebben meegemaakt. “Er is minder tegenstand. Vijfentwintig jaar geleden had zoiets nooit gekund in Nederland”, veronderstelt Van den Munckhof. “Maar nu de laatste oorlogsgeneratie er bijna niet meer is, wordt dit waanidee er vlot doorheen geduwd.”

Dit staat gelijk aan dansen op dode vijanden

De boel stoppen kan niet meer, weet hij. “Maar ik vraag me af wat de rest van Nederland hier eigenlijk van vindt. Ik heb de indruk dat bijna niemand weet wat Limburgse overheden hier uit de grond gaan stampen. Misschien wordt de rest van Nederland wakker en komen er toch nog protesten en een bouwstop. Ik hoop het van harte. Want biertjes en, wie weet, straks pannenkoeken en een draaimolen? Dat staat gelijk aan dansen op dode vijanden.”

.

‘Speeltuin’

De initiatiefnemers zijn zich van geen kwaad bewust. In het nieuwe educatiecentrum bij de begraafplaats, die jaarlijks ongeveer 25.000 bezoekers trekt, komen multifunctionele ruimten voor lezingen en exposities en plekken voor herdenking. Het gebouw wordt bekostigd door de gemeente Venray, de provincie Limburg, het Nationaal Fonds voor Vrede, Vrijheid en Veteranenzorg en de Duitse overheid.

De gemeente Venray noemt het centrum belangrijk vanwege de ‘educatieve en toeristische taakstelling’, staat in de vergunning die is afgegeven. Van den Munckhof en zijn collega’s van de Stichting Oorlogsslachtoffers moeten het allemaal nog zien. “De plaatselijke middenstand en anderen zullen er ongetwijfeld financieel van gaan profiteren. Wij houden de ontwikkelingen haarscherp in de gaten en grijpen, als de boel uit de klauwen gaat lopen, op gepaste wijze in. Want die doden, hoe fout ook, moeten met rust worden gelaten. En nog erger: deze Venrayse speeltuin moet op 5 mei volgend jaar worden geopend. Op Bevrijdingsdag.”

Het poortgebouw bij begraafplaats in Ysselsteyn is al gesloopt

Poortgebouw begraafplaats Ysselsteyn